Gömülü Dişler Ne Zaman Çekilmeli? Belirtiler ve Tedavi Süreci

Ağız sağlığına dikkat eden herkesin karşılaşabileceği bir durum, gömülü diş ya da halk arasında sıkça duyduğumuz adıyla gömük diştir. Gömülü diş, diş etinin veya çene kemiğinin altında kalarak normal sürede ağız yüzeyine çıkamayan dişleri ifade eder. Bu durum genellikle yirmi yaş dişlerinde görülse de, nadiren diğer dişler de gömülü kalabilir. Gömük dişler bazen hiç belirti vermezken, bazen ağrı, şişlik veya enfeksiyon gibi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle gömülü dişlerin fark edilmesi, takip edilmesi ve gerektiğinde tedavi edilmesi ağız sağlığı açısından oldukça önemlidir.

Gömülü Diş Nedir? 

Gömülü diş, ağzımızda olması gereken bir dişin, normal çıkma zamanında ve konumunda ağız içinde görünmemesi durumudur. Yani diş aslında çene kemiğinde veya diş etinin altında gelişmiş olmasına rağmen, çeşitli nedenlerle yüzeye çıkamaz. Bu durum genellikle 20’lik dişler (yirmi yaş dişleri) için geçerlidir, çünkü bunlar en son çıkan dişlerdir ve çoğu zaman çenede yeterli yer bulamazlar. Fakat nadiren köpek dişleri veya küçük azı dişleri de gömülü kalabilir.

Gömülü dişler, bazen hiçbir belirti vermez; kişi kendi dişinde bir sorun olduğunu fark etmeyebilir. Ancak bazı durumlarda diş etinde şişlik, ağrı, çene basıncı veya komşu dişlerde hassasiyet gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Gömülü dişler, ağızda görünmedikleri için ihmal edilebilir; fakat bazen sessizce çevresindeki dişlere, çeneye ve diş etine zarar verebilirler.

Dişlerin gömülü kalmasının sebepleri arasında şunlar bulunur: çenede dişin çıkması için yeterli alanın olmaması, dişin eğik büyümesi, genetik faktörler veya dişin çıkışını engelleyen kemik ve yumuşak doku yapıları.

Çoğu gömülü diş, düzenli diş kontrolleri sırasında röntgen ile tesadüfen fark edilir. Bu nedenle kişi herhangi bir ağrı veya rahatsızlık hissetmese bile, gömülü diş varlığı saptanabilir. Tedaviye karar verilirken, dişin pozisyonu, çevresindeki dişlere olan etkisi, enfeksiyon riski ve kişinin genel ağız sağlığı göz önünde bulundurulur.

Gömülü dişler sadece fiziksel değil, zaman zaman psikolojik etkiler de yaratabilir. Ağrı, şişlik ve enfeksiyon gibi durumlar günlük yaşamı etkileyebilir, yemek yemeyi, konuşmayı ve uyumayı zorlaştırabilir. Bu yüzden gömülü dişin fark edilmesi ve gerektiğinde tedavi edilmesi, hem ağız sağlığı hem de yaşam kalitesi açısından önemlidir.

Gömülü Diş Tedavisi Nedir?

Gömülü diş tedavisi, ağızda normal şekilde çıkamayan bir dişin, kişinin ağız sağlığı ve yaşam kalitesi açısından değerlendirilip yönetilmesi sürecidir. Bu tedavi, her zaman “çekim” anlamına gelmez; gömülü dişin durumu, pozisyonu ve çevresindeki dokulara etkisine göre farklı yaklaşımlar uygulanabilir.

Gömülü dişler bazen hiçbir sorun yaratmaz ve yıllarca fark edilmeyebilir. Böyle durumlarda tedavi çoğunlukla “izleme ve düzenli kontrol” şeklindedir. Ancak diş ağrıya, enfeksiyona, çene basıncına veya komşu dişlerde bozulmaya neden oluyorsa, müdahale kaçınılmaz hâle gelir. Tedavi, dişin tamamen çıkarılmasını, cerrahi operasyonla parça parça alınmasını veya bazı durumlarda ortodontik yöntemlerle dişin yönlendirilmesini içerebilir.

Tedavi sürecinde diş hekimi veya ağız cerrahı, hastanın yaşını, çene yapısını, dişin gömülme derinliğini ve genel sağlık durumunu dikkate alır.

Gömülü Diş Türleri Nelerdir?

Gömülü dişler, çene içindeki konumlarına ve yönlerine göre farklı türlerde olabilir:

• Vertikal gömülü diş: Diş doğru yönde, yani dik olarak büyümüş ama ağız yüzeyine çıkmamış. Bu tür gömülü dişler genellikle daha az sorun çıkarır.
  
• Horizontal gömülü diş: Diş yan yatmış ve komşu dişe doğru uzanmış. Bu durum, yanındaki dişin köküne zarar verebilir ve ağrıya sebep olabilir.
  
• Mesiye veya distale gömülü diş: Diş öne (mesiye) veya arkaya (distale) doğru eğilmiş. Bu tür gömülü dişler komşu dişlerle çarpışabilir veya çene yapısında baskı oluşturabilir.
  
• Derin gömülü diş: Diş kemik içinde daha derinde, diş etinin altında kalmış. Genellikle cerrahi müdahale gerektirir.
  
• Kısmen gömülü diş: Diş bir kısmı diş eti yüzeyine çıkmış ama tam olarak sürmemiş. Bu durumda diş eti altında bakteri birikebilir, enfeksiyon riski artabilir.

Gömük Diş Belirtileri Nelerdir?

Gömülü diş her zaman belirti vermez, ama bazı durumlarda şunlar görülebilir:

• Çene arka kısmında ağrı veya basınç hissi
  
• Diş etinde şişlik, kızarıklık veya hassasiyet
  
• Çiğneme sırasında rahatsızlık veya ağrı
  
• Komşu dişlerde hassasiyet veya çürük oluşumu
  
• Nadiren kulak ağrısı, baş ağrısı veya çene kilitlenmesi
  
• Ağızda kötü koku veya tat değişikliği (enfeksiyon varsa)
  

Bazen kişi sadece diş kontrolünde fark edilir, çünkü gömülü diş sessiz kalabilir.

Gömük Diş Neden Oluşur?

Gömülü dişin oluşumunda çeşitli nedenler vardır:

• Çenede yer darlığı: Dişin çıkacağı alan yeterli değilse diş gömülü kalır.
  
• Dişin eğik gelişmesi: Diş normal yönde çıkamaz ve gömülü kalır.
  
• Genetik faktörler: Bazı kişilerde yirmi yaş dişleri veya diğer dişler genetik olarak gömülü kalabilir.
  
• Engeller: Kemik, kist veya diğer dokular dişin çıkmasını engelleyebilir.
  
• Erken kaybedilen süt dişleri: Bazı durumlarda erken süt dişi kaybı, kalıcı dişin yanlış pozisyonda büyümesine yol açabilir.

Gömülü Dişin Yol Açabileceği Sorunlar Nelerdir?

Gömülü dişler bazı durumlarda ciddi sorunlara neden olabilir:

• Komşu dişlerin eğrilmesi veya köklerinde hasar
  
• Diş eti enfeksiyonları, ağrı ve şişlik
  
• Kist veya nadiren tümör oluşumu
  
• Çürük oluşumunun artması (özellikle kısmen gömülü dişlerde)
  
• Ağız kokusu ve tat değişikliği
  
• Çene ağrısı veya hareket kısıtlılığı
  

Bazı gömülü dişler ise hiçbir soruna yol açmayabilir; bu yüzden hekim her vakayı ayrı değerlendirmelidir.

Gömülü Dişler Ne Zaman Çekilmelidir?

Gömülü diş çekimi genellikle şu durumlarda düşünülür:

• Ağrı, şişlik veya enfeksiyon varsa
  
• Komşu dişlere baskı yapıyorsa
  
• Kist veya kemik sorunlarına yol açıyorsa
  
• Ortodontik tedavi sürecinde engel oluyorsa
  
• Düzenli kontrollerde riskli bulunduysa
  

Bazen gömülü diş hiçbir probleme yol açmaz ve sadece izlem altında tutulur. Çekim kararı dişin pozisyonuna, hastanın yaşına ve risk faktörlerine göre verilir.

Gömülü Diş Nasıl Teşhis Edilir?

Gömülü dişin teşhisi genellikle şu yöntemlerle yapılır:

• Panoramik röntgen: Tüm çene ve dişler görüntülenir, dişin gömülü pozisyonu anlaşılır.
  
• 3D görüntüleme (CBCT): Dişin çevresindeki kemik ve kökler daha net görülür, cerrahi planlama için kullanılır.
  
• Ağız muayenesi: Diş etinde şişlik, hassasiyet veya basınç hissi gözlemlenebilir.
  

Teşhis süreci, hem mevcut durumu anlamak hem de olası riskleri belirlemek açısından çok önemlidir.

Gömülü Diş Çekimi Nasıl Yapılır?

Gömülü diş çekimi genellikle cerrahi bir işlemdir ve aşamaları şunlardır:

• Anestezi: Lokal veya bazı durumlarda genel anestezi uygulanır.
  
• Diş eti kesisi: Diş etinde küçük bir kesi yapılır.
  
• Kemik açılması: Gerekirse dişin üzerindeki kemik bir miktar kaldırılır.
  
• Dikiş ve pansuman: İşlem sonrası dikiş atılır ve ağız korunur.
  
• İyileşme: Ağrı, şişlik ve hassasiyet birkaç gün sürebilir; soğuk uygulama ve doktor önerileri ile yönetilir.

Gömülü Diş Tedavi Süreci Nasıldır?

Tedavi süreci şu şekilde işler:

• Muayene ve röntgen: Dişin durumu ve riskler değerlendirilir.
  
• Planlama: Çekim mi, izleme mi yoksa ortodontik yönlendirme mi yapılacağı belirlenir.
  
• Cerrahi müdahale: Gömülü diş çıkarılır veya yönlendirilir.
  
• İyileşme dönemi: İlk birkaç gün ağrı, şişlik ve çiğneme zorluğu normaldir; ilaç ve soğuk uygulama ile kontrol sağlanır.
  
• Kontrol: Dikişler alınır, çene ve dişlerin durumu takip edilir.
  
  Uzun vadeli takip: Kemik ve diş etinin tamamen iyileşmesi için birkaç ay gerekebilir; düzenli kontroller önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)